Skąd nasz ród? Czyli III Marsz Piastowski
O początkach państwa Piastów wiemy bardzo niewiele. Tak naprawdę wiemy tylko kilka rzeczy. Mieszko – książę Polan przyjął chrzest. Stworzył on scentralizowane państwo. Miał on kilka ważnych grodów (między innymi Gierz, Poznań, Ostrów Lednicki, Gniezno). Przyjmujemy, że chrzest miał miejsce w roku 966 choć różne kroniki podają różne daty. Nie wiemy ani kto go udzielił, ani gdzie to zrobił. Nie mamy też pewności, jakie funkcje pełniły konkretne grody. Jesteśmy jednak pewni, że te owiane mgłą tajemnicy wydarzenia, doprowadziły do powstania niepodległego państwa, którego spadkobiercami dzisiaj jesteśmy. Stąd też Fundacja Piastowska zorganizowała III Marsz Piastowski, by przybliżyć uczestnikom czasy pierwszych władców Państwa Polskiego.
Krótka historia marszu
Marsz Piastowski od grobu Bolesława Chrobrego do grobu świętego Wojciecha przeszedł po raz pierwszy w 2014 roku. Zapowiedziano wówczas, że będzie to wielkie wydarzenie cykliczne. Niestety przeszedł później jeszcze tylko raz w roku 2015. W następnych latach, z różnych przyczyn, nie udało się go kontynuować, mimo kilku prób. Ze względu na przyszłoroczną, tysięczną rocznicę koronacji Bolesława Chrobrego na króla Polski, postanowiono reaktywować tę inicjatywę. Można powiedzieć, że tegorocznym marszem rozpoczęliśmy świętowanie przyszłorocznego jubileuszu.
Marsz Piastowski – co to?
Marsz Piastowski jest wyjątkowym wydarzeniem, które łączy w sobie elementy pielgrzymki, edukacji historycznej oraz patriotycznego zaangażowania. Ten trzydniowy rajd pieszy, organizowany w sercu Wielkopolski, rozpoczyna się Mszą Świętą w poznańskiej katedrze, a kończy Mszą Świętą w katedrze gnieźnieńskiej.
W trakcie wędrówki uczestnicy mają niepowtarzalną okazję, by zgłębić historię piastowskich miejscowości i zabudowań, które stanowią kolebkę polskiej państwowości. Przemierzając malownicze trasy, odwiedzają najważniejsze historycznie miejsca, gdzie przewodnicy dzielą się wiedzą na temat najnowszych odkryć archeologicznych i ustaleń historyków. Dzięki temu, Marsz Piastowski staje się żywą lekcją historii, ukazującą dziedzictwo pierwszych polskich władców.
Wędrówka ma także wymiar duchowy. Uczestnicy wspólnie odmawiają modlitwy oraz śpiewają pieśni religijne i patriotyczne, co wzmacnia poczucie wspólnoty i narodowej tożsamości. Wieczory są zarezerwowane na wykłady tematyczne i referaty, które pogłębiają zrozumienie historycznych i politycznych kontekstów związanych z dziedzictwem Piastów. Czas ten jest również okazją do integracji, biesiadowania przy ognisku oraz wymiany poglądów w gronie osób, dla których historia i patriotyzm mają szczególne znaczenie. Wśród zaproszonych prelegentów są często osoby o dużym autorytecie naukowym oraz politycznym. Przykładem może być wykład europosłanki Anny Bryłki, która przedstawiła referat na temat realizowania myśli Romana Dmowskiego we współczesnej polityce.
Trasa Marszu Piastowskiego
Marsz Piastowski to nie tylko wędrówka, ale także podróż w czasie, która pozwala uczestnikom zanurzyć się w bogatej historii Polski. Trasa rozpoczęła się w Poznaniu, gdzie uczestnicy zwiedzili katedrę – miejsce pochówku pierwszych polskich królów. Odwiedzili również instalację palatium oraz Rezerwat Archeologiczny Genius Loci, który oferuje unikalny wgląd w początki Państwa Polskiego.
Z Poznania grupa ruszyła w kierunku Jerzykowa, gdzie zaplanowano pierwszy nocleg. Po drodze mieli okazję podziwiać kościół Jana Jerozolimskiego, którego historia sięga XI wieku, oraz urokliwy, drewniany kościół w Uzarzewie, zbudowany w 1749 roku, lecz stojący na miejscu wcześniejszej, XII-wiecznej świątyni.
Drugi dzień marszu rozpoczął się od wizyty w grodzie w Pobiedziskach, gdzie uczestnicy zapoznali się z piastowskim rzemiosłem wojennym – odtworzono tam klimat i techniki walki z czasów pierwszych Piastów. Następnie odwiedzili kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej, w którym znajduje się barokowa kopia obrazu Matki Bożej Wspomożycielki Wiernych – Pani z Wyspy. Według tradycji, obraz ten został przeniesiony z kaplicy króla Bolesława na Ostrowie Lednickim.
Kolejnym punktem na trasie był Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach, gdzie można zobaczyć zrekonstruowane dawne budynki oraz poznać życie codzienne naszych przodków. Dzień zakończył się wizytą na Ostrowie Lednickim, jednym z najważniejszych miejsc związanych z początkami polskiej państwowości.
Trzeci dzień marszu prowadził do Gniezna – miejscu koronacji Bolesława Chrobrego. Po drodze uczestnicy mijali urokliwy dworek w Rzegnowie. W samym Gnieźnie mogli uczestniczyć w festynie średniowiecznym, gdzie prezentowano dawne rzemiosła i towary, przypominające czasy państwa Polan. Kulminacyjnym punktem wędrówki była wizyta w gnieźnieńskiej katedrze, gdzie przewodnik szczegółowo opowiedział o jej bogatej historii oraz znaczeniu samego Gniezna. Marsz zakończył się uroczystą niedzielną mszą o godzinie 18:00, po której nastąpiło oficjalne zakończenie wydarzenia i powrót uczestników do domów.
Czego nauczyć się można na Marszu Piastowskim?
Marsz Piastowski to nie tylko wędrówka przez zabytkowe miejsca, ale również intelektualna podróż przez zawiłe ścieżki historii Polski. W czasie marszu uczestnicy mają okazję zapoznać się z najnowszymi ustaleniami historyków i archeologów, jednak zamiast jednoznacznych odpowiedzi, często otrzymują kolejne pytania. W każdym z odwiedzanych ośrodków piastowskich, jak Poznań, Gniezno czy Ostrów Lednicki, prowadzone są badania, które nie tylko rozwijają, ale i komplikują zrozumienie naszej przeszłości. Spotkania z różnymi przewodnikami przynoszą informacje, które często wzajemnie się wykluczają, a każda teoria ma swoje własne uwarunkowania i ograniczenia.
Na przykład w Ostrowie Lednickim sugeruje się, że chrzest Mieszka I mógł mieć charakter bizantyjski (ze względów politycznych, by móc rozgrywać między wschodem a zachodem), podczas gdy w Gnieźnie podaje się za pewnik, że od początku wszystko odbywało się w obrządku łacińskim. Również lokalizacja samego chrztu pozostaje przedmiotem sporów – każda z tych miejscowości chce być tą, gdzie księciu Mieszkowi i jego dworowi udzielono sakramentu. To prowadzi do swoistego „błędu turystycznego”, gdzie każdy z tych ośrodków próbuje dowieść swojego pierwszeństwa w historii Polski.
Zamiast uproszczenia, kolejne odwiedzane miejsca i przewodnicy raczej zagęszczają mgłę tajemnicy wokół kluczowych wydarzeń z początków państwa polskiego. Dlaczego Bolesław Chrobry, koronowany w Gnieźnie, został pochowany w Poznaniu? Czemu święty Wojciech spoczywa w Gnieźnie, skoro pierwsi władcy byli pochowani w Poznaniu? Tych pytań można mnożyć przy każdym zagadnieniu.
Jedną z bardziej interesujących i kompromisowych teorii usłyszeć można było z ust przewodniczki w Poznaniu. Według niej, Gniezno miało być centrum wojskowym Mieszka, Poznań siedzibą zakonów, a historyczny Giecz, strategicznie położony, mógł służyć Mieszkowi jako miejsce stacjonowania, które zapewniało bliskość zarówno do jego wojowników, jak i dyplomatów. Przewodniczka sugerowała również, że chrzest mógł odbyć się nie w kaplicy, ale na otwartym polu, aby nowa wiara mogła zostać zamanifestowana przed jak największą liczbą świadków.
Marsz Piastowski uczy, że historia to nie zbiór suchych faktów, ale żywy, dynamiczny proces interpretacji, pełen zagadek, kontrowersji i wciąż nierozwiązanych tajemnic. Mimo tylu pytań jest jedna ważna lekcja, której jesteśmy pewni. To właśnie Piastowie dali nam wzór do naśladowania. Silny władca i idea państwa, które nie kłania się przed żadnym mocarstwem, jednocześnie sprytnie prowadząc swoją politykę na wszystkich kierunkach. Idea państwa jednego narodu, w opozycji do wielokulturowych i wieloetnicznych mrzonek. Święty Wojciech niech nam błogosławi, a miecz Chrobrego niech nam przewodzi. Rok 2025 musi być tym rokiem, w którym szczególnie damy wyraz przywiązania do tych najświętszych spraw i wartości.
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach #NOWEFIO.
